Nasz profil

Jarosław, miasto obecnie w woj. podkarpackim, leży na północnej krawędzi Pogórza Karpackiego na Niżu Nadsanowym po lewej stronie Sanu.
    Zajmuje powierzchnię 34 km 2 i liczy ok. 42 tys. Mieszkańców. Ludność miasta znajduje zatrudnienie w handlu, usługach, urzędach, w zakładach produkcyjnych, a na obrzeżach trudni się rolnictwem.
Mimo zmian administracyjnych miasto nie utraciło swojej pozycji ośrodka regionu a jak każde stare miasto może się poszczycić długą i ciekawą historią. Zachowane do dziś zabytki architektury i sztuki nie dają pełnego obrazu dawnej świetności.
    Pierwszy zapis źródłowy, dotyczący Jarosławia, pochodzi z 1152 r. O znaczeniu miasta i jego rozwoju zadecydowało połóż nie nad spławną rzeką, na skrzyżowaniu wielkich szlaków handlowych oraz naturalna obronność wzgórza. Aktem lokacyjnym, nadań przez Władysława Opolczyka w 1375 r., Jarosław przeniesiony z stał z praw polskich na prawa miejskie magdeburskie, dające lepsze warunki rozwoju, z równoczesną translokacją z góry św. Mik łaja na sąsiednie wzgórze odpowiadające dzisiejszemu Staremu Miastu .
    W 1387 r. przebywała w Jarosławiu królowa Jadwiga, przejmując z rąk węgierskich władanie nad Rusią Czerwoną. Tutaj odebrała hołd mieszkańców ziemi przemyskiej, 18 lutego potwierdziła dotychczasowe przywileje i przyrzekła ziemi tej po wieczne czasy korony nie odłączyć. W tymże roku Jarosław wraz z okolicznymi dobrami przeszedł w posiadanie Jaśka z Tarnowa, którego syn Spytko (I) zapoczątkował jarosławską linię Lelewitów, a Jarosław stał się główną siedzibą rodu.
    Prawdopodobnie jeszcze w XIV w. zbudowany został nowy Zamek a w ciągu XV w. powstało szereg budowli i fundacji o charakter publicznym: ratusz, kościół parafialny p. w. Wszystkich Święty na Rynku, szpital- przytułek dla ubogich z kościołem szpitalny funkcjonowała szkoła parafialna, miasto zostało rozbudowane a kolejne przywileje przyczyniły się do rozkwitu gospodarczego miasta. Wybitna rola przypada tu Spytkowi (III) z Jarosławia, kasztelanowi krakowskiemu, którego działalności przypisać należy stworzenie silnych podstaw późniejszego rozwoju miasta.
    Po śmierci Spytka (1519) Jarosław drogą dziedziczną znajdowal się kolejno w rękach Odrowążów, Tarnowskich, Kostków, Sieniawskich, Ostrogskich, Lubomirskich, Zamojskich, Chodkiewiczów, Wiśniowieckich, Koniecpolskich, Sobieskich, Sieniawskii (ponownie), Sanguszków i Czartoryskich.
    W ciągu XVI w. Miasto rozwijało się żywo, stając się jednym z głównych ośrodków handlowych, co wywarło wpływ na całokształt miasta, znajdując swoje odbicie w architekturze i obyczajowości mieszkańców.
W wyniku nawiedzających miasto klęsk - zarazy, najazdy, i pożary - straty w dziedzinie kultury są nieocenione. Bezpowrotnie przepadły m. in. świetne nagrobki Jarosławskich, Tarnowskich, Odrowążów i Kostków w kolegiacie. Wielki pożar w noc św. Bartłomieja 24/25 sierpnia 1625 roku, w czasie wielkiego jarmarku zniszczył całe miasto. Samo miasto odbudowało się niesłychanie szybko dzięki pomocy Anny z Kostków Ostrogskiej (1575-1635).
    Obraz kulturalny w tym okresie przedstawiał się dodatnio. Wysokim poziomem naukowym odznaczało się kolegium jezuickie, istniały księgarnie i drukarnie.
    Od połowy XVII wieku zaczyna się tendencja schyłkowa okresu świetności miasta. Sprawiły to: kryzys gospodarczy, wojny kozackie i szwedzkie. Nie bez znaczenia był też podział Jarosławia 3 części po śmierci Anny Ostrogskiej.
    Wiek XVIII przyniósł nowe wojny, postoje i przemarsze wojsk, kontrybucje rujnujące miasto. Pewna stabilność nastąpiła około połowy tego wieku, ale dawnego znaczenia miasto nie odzyskało. Wielki handel należał do przeszłości, a I rozbiór Polski w 17 roku i ustanowione granice celne zdecydowały o tym ostatecznie.
    Włączenie Jarosławia w obszary podległe monarchii austriackiej odmieniło oblicze miasta. Stacjonowały tu stale obce wojska, uległy kasacji zakony jezuitów, benedyktynek i franciszkanów, kościoły zamieniono na magazyny, klasztory na koszary. Z początki XIX wieku rozebrane zostały mury miejskie oraz gotycka kolegia na Rynku.
       I wojna światowa i dla Jarosławia przyniosła zmiany. Ciężkie jednak lata wojny i zaborów skończyły się dla miasta 1 XI 19 roku, kiedy to Galicję przyłączono do niepodległego państwa polskiego.
    Dosyć stabilne życie mieszkańców w okresie międzywojennym przerwała II wojna światowa. 11 września 1939 r. wkroczyły do miasta wojska niemieckie, rozpoczynając blisko 5-letnią okupację.
    O świcie 27 lipca 1944 r. żołnierze Armii Czerwonej pojawili się na przedmieściach Jarosławia. Miasto wkroczyło w kolejną epokę swojej historii.